عامل اصلی پرورش مهارت خواندن، نوشتن و تقویت مهارت‌های زبانی مانند سخن گفتن، مطالعه کردن به خصوص مطالعه قصه‌هایی است که مناسب سن و مورد علاقه بچه‌ها باشد و از آنجایی که کودکان به دلایل شرایط سنی، تمایل بیشتری به قصه، افسانه و خیال پردازی دارند، می‌توان با تشویق به خواندن این کتاب‌ها، این مهارت‌ها را در آن‌ها تقویت کرد.
طاهره خردور، نویسنده کتاب «بادکنک فیلی و قصه‌های دیگر» از انتشارات قصه و داستان با بیان این مطلب درباره این نکته که خواندن یکی از اساسی‌ترین توانایی‌های اکتسابی در دانش‌آموزان به شمار می‌رود گفت: کتاب‌های قصه و داستانی که با دقت و تنوع خاص نوشته می‌شود، قطعا توانایی‌هایی را که به آن‌ها اشاره کردم را افزایش می‌دهد و به تدریج که مهارت خواندن و مهارت زبانی تقویت شود، بچه‌ها به مهارت‌های نوشتاری هم دست پیدا می‌کنند. چرا که لازمه مهارت‌های نوشتاری، داشتن دایره لغات و واژگان بالا است که کودک از طریق خواندن آن را به دست می‌آورد.
این نویسنده کتاب‌های کودکان در ادامه افزود: به این ترتیب است که او می‌تواند جمله‌های کوتاه را به خوبی در کنار هم قرار دهد و از کنار هم قرار دادن چند جمله، یک متن کوتاه، ساده و روان بنویسد. این اتفاق زمانی بهتر روی می‌دهد که کودک با قصه‌های قابل فهم و قابل درک از نظر خودش در ارتباط باشد. اینجاست که نقش والدین در انتخاب کتاب قصه بسیار مهم و مؤثر است. چون قصه خوب با داشتن یک پایان خوب، امید را در کودکان افزایش می‌دهد و کودکان به این باور می‌رسند که من هم می‌توانم و لذا در جمله سازی، نوشتن متن کوتاه و حتی نوشتن قصه‌های ریز و کوچولو، تلاش می‌کند. پس مطالعه کردن را باید والدین به طور کامل جدی بگیرند.
خردور که از نویسندگان فعال در نشریات حوزه کودک و نوجوان است در ادامه می‌افزاید: من به تجربه به این نکته رسیده‌ام والدینی که در خانه اهل مطالعه هستند، اغلب دارای فرزندانی هستند که کتاب می‌خوانند و این مهارت‌هایی که به آن‌ها اشاره کردم لازم و ملزوم یکدیگر هستند. وقتی در کلاس‌های پیش دبستانی برای کودکان قصه های کوتاه و شیرین را می‌خواندم، به تجربه دریافتم که این قصه‌ها در ذهن کودک جمع می‌شد و آن‌ها مجدد به راحتی قصه را برای دیگران تعریف می‌کردند و حتی چیزی هم به قصه اضافه می‌کردند که نشان می‌‌داد کودک درک خوبی از قصه دارد و دایره لغت او هم بالاست. به همین خاطر او به قصه چیزی را هم اضافه می‌کرد که به نظر من، این نکته یکی از آن اهدافی است که ما از قصه نوشتن داشته و به آن رسیده‌ایم.
این نویسنده مجموعه کتاب‌های قصه برای کودکان همچنین معتقد است در وهله اول ابتدا باید کتاب مناسب سن کودک انتخاب شود. یعنی گاهی اوقات کتابی را که ما انتخاب می‌کنیم از نگاه خودمان خیلی خوب و جذاب است، اما از نگاه کودک این طور نیست. پس باید اجازه بدهیم که کودک خودش کتاب مورد علاقه‌اش را انتخاب کند و تشویق به خواندن کتاب مورد علاقه‌اش می‌شود.
مورد دیگر این است که نویسنده هم نقش دارد. یعنی نویسنده چه قصه‌ای را خلق می‌کند یا به عبارتی جوری قصه را بنویسد که کودک بتواند آن را درک کند و پیام قصه را به راحتی بگیرد. پس خلق قصه‌ای که با زندگی کودک در ارتباط است و یا تجربه‌ای از آن قصه در زندگی خود داشته باشد نیز اهمیت دارد.
وی سپس به نکته دیگری در زمینه چگونگی مطالعه قصه‌ها توسط کودک که با درک مطلب همراه باشد پرداخت و گفت: کوتاه بودن قصه یعنی وقتی می‌گوییم مناسب سن کودک باشد، منظور این است که از حوصله کودک خارج نشود. چرا که کودک تا ده دقیقه حوصله گوش دادن دارد، آن هم به شرطی که مورد علاقه اش باشد؛ مثل شیرین بودن و جذاب بودن و لذت بردن از قصه و… و واژه‌های قصه باید ساده باشد. بنابر این اینجاست که می‌توان گفت قصه در خور درک و فهم کودک است. در چنین حالتی کودک تا پایان قصه شما را همراهی می‌کند و آن را می‌خواند.
این نویسنده حوزه کودکان در ادامه به اهمیت تصویر در قصه‌ها اشاره کرد و گفت: تصویر به اندازه محتوا اهمیت دارد. لذا تصویرها باید گویا، زیبا و رنگی باشد و گاهی اوقات حتی لازم است که نویسنده به جای پر گویی کردن به تصویر گر اجازه بدهد که با تصویرگری زیبای خودش، جاهایی از قصه را به او واگذار کند. در نتیجه از حجم داستان کم و حوصله مخاطب سر نمی‌رود. چرا که کودک در حین خواندن و به موازات خواندن، دنبال تصویر و نقاشی‌های قصه هم می‌رود و حس بهتر و درک بهتر از قصه پیدا می‌کند. فراموش نکنیم که قطع و اندازه کتاب هم برای بچه‌ها مهم است. او باید به راحتی بتواند کتاب را در دست گرفته و آن را ورق بزند. تصویر روی جلد و سادگی تصاویر هم برای بچه‌ها خیلی اهمیت دارد. در تصاویر مرتبط با کودکان نباید هیچ عنصر اضافی در تصویر باشد. قطع کتاب نیز حائز اهمیت است. زیرا او باید به راحتی آن را در دست بگیرد و به راحتی بتواند ورق بزند. مورد دیگر تصویر روی جلد هم اهمیت دارد. سادگی تصاویر و عدم شلوغی و موضوع واحد و هم چنین حذف اضافات تصویر مانند ریز نقش‌ها می تواند از ویژگی خوب روی جلد باشد.
«وب‌سایت» مرکز توسعه سواد خواندن
کانال مرکز توسعه سواد خواندن در پیام‌رسان «ایتا»
کانال مرکز توسعه سواد خواندن در پیام‌رسان «تلگرام»
